سریع ترین راه گرفتن مهریه چیست؟ (مقایسه اجرا از طریق ثبت و دادگاه)

دریافت مهریه، حق قانونی و شرعی هر زنی است که در عقدنامه رسمی او قید شده است. اما زمانی که این حق بنا به دلایلی پرداخت نمی‌شود، مسیرهای متفاوتی برای وصول آن پیش روی زوجه قرار می‌گیرد. انتخاب مسیر صحیح و سریع، مستلزم آگاهی کامل از جوانب هر روش و شرایط خاص پرونده است. در این مقاله به بررسی جامع دو مسیر اصلی – اجرای مهریه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک و اجرای مهریه از طریق دادگاه – می‌پردازیم و با مقایسه دقیق آن‌ها، به شما در انتخاب سریع‌ترین و کارآمدترین راه یاری خواهیم رساند.

مقدمه‌ای بر مهریه و چالش‌های وصول آن

مهریه، به عنوان یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در عقد دائم، می‌تواند شامل سکه، طلا، اموال منقول یا غیرمنقول و حتی منافع باشد. این حق به محض وقوع عقد، قابل مطالبه است، حتی اگر زندگی مشترک آغاز نشده باشد. با این حال، در بسیاری از موارد، اختلافات خانوادگی یا عدم توانایی مالی زوج، فرآیند وصول مهریه را پیچیده و زمان‌بر می‌کند. درک روش‌های قانونی موجود، اولین گام برای حرکت در مسیر صحیح و رسیدن به نتیجه مطلوب است.

اجرای مهریه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک

این روش، معمولاً به عنوان سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه برای شروع فرآیند وصول مهریه شناخته می‌شود، به‌ویژه اگر مهریه از نوع سکه، طلا یا مال معین باشد و زوج دارای اموال قابل توقیف (مانند ملک، حساب بانکی، سهام) باشد. مبنای قانونی این روش، قدرت اجرایی سند رسمی ازدواج است.

مراحل اقدام از طریق ثبت

1. دریافت اجراییه: ابتدا باید به دفترخانه‌ای که عقد در آن جاری شده است مراجعه کرده و تقاضای صدور اجراییه برای مهریه نمایید. دفترخانه پس از بررسی، اجراییه را صادر می‌کند.
2. تقدیم اجراییه به اداره ثبت: اجراییه صادر شده را به اداره اجرای اسناد رسمی ثبت محل اقامت زوج یا محل وقوع اموال او تحویل می‌دهید.
3. معرفی اموال: مهم‌ترین گام در این مرحله، شناسایی و معرفی اموال قابل توقیف از سوی شماست. این اموال می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
   • حساب‌های بانکی (با مشخص کردن شماره حساب یا نام بانک)
   • املاک (با مشخص کردن پلاک ثبتی یا آدرس دقیق)
   • خودرو (با مشخص کردن پلاک و مدل)
   • سهام شرکت‌ها
   • مطالبات زوج از اشخاص ثالث

   (نکته: اداره ثبت راساً به جستجوی اموال نمی‌پردازد و این وظیفه بر عهده متقاضی (زوجه) است.)

4. توقیف و مزایده: پس از معرفی اموال و بررسی توسط کارشناس، اموال توقیف شده و در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج، از طریق مزایده به فروش رسیده و مبلغ مهریه از آن برداشت می‌شود.

مزایای اجرای مهریه از طریق ثبت

• سرعت بالاتر: در صورت وجود اموال مشخص و قابل توقیف، فرآیند اجرایی سریع‌تر از دادگاه پیش می‌رود.
• عدم نیاز به تشکیل پرونده قضایی: نیازی به حضور در جلسات متعدد دادگاه و فرآیندهای دادرسی نیست.
• هزینه‌های کمتر: به طور کلی، هزینه‌های دادرسی در دادگاه بیشتر از هزینه‌های اجرایی ثبت است.

معایب و محدودیت‌های اجرای مهریه از طریق ثبت

• عدم توانایی در جلب یا حبس: اداره ثبت صلاحیت جلب یا حبس زوج را ندارد.
• لزوم معرفی اموال توسط زوجه: اگر زوجه نتواند اموال قابل توقیفی از زوج معرفی کند، این روش عملاً بی نتیجه خواهد ماند.
• محدودیت در نوع مهریه: برای مهریه‌هایی که عین معین نیستند (مانند مهریه عندالمطالبه به صورت وجه نقد یا مهرالمثل)، این روش کارایی کمتری دارد و ممکن است نیازمند ارزیابی کارشناس باشد.
• عدم امکان اعسار: زوج نمی‌تواند در اداره ثبت درخواست اعسار (تقسیط مهریه) کند، این امر تنها در دادگاه میسر است.

اجرای مهریه از طریق دادگاه

در مواردی که زوجه از اموال زوج اطلاعی ندارد، یا زوج اموال قابل توقیفی ندارد و نیاز به جلب یا حبس او (به دلیل عدم پرداخت مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه) وجود دارد، یا مهریه به صورت وجه نقد یا سایر موارد غیرمعین است که نیاز به ارزیابی دادگاه دارد، مسیر دادگاه خانواده انتخاب می‌شود.

مراحل اقدام از طریق دادگاه

1. تقدیم دادخواست: زوجه باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه را تنظیم و ثبت کند. پیوست‌هایی مانند کپی عقدنامه و کارت ملی ضروری است.
2. ارجاع به شعبه: دادخواست به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع می‌شود.
3. تشکیل جلسات دادرسی: دادگاه جلساتی را برای رسیدگی به پرونده تشکیل می‌دهد. در این جلسات، زوج و زوجه می‌توانند دلایل و مستندات خود را ارائه دهند.
4. صدور حکم: پس از بررسی‌های لازم، دادگاه حکم به پرداخت مهریه صادر می‌کند.
5. صدور اجراییه قضایی: پس از قطعی شدن حکم (گذراندن مراحل تجدیدنظر و فرجام‌خواهی در صورت اعتراض طرفین)، اجراییه از طریق دادگاه صادر می‌شود.
6. اجرای حکم: با صدور اجراییه، زوجه می‌تواند به اجرای احکام دادگاه مراجعه کرده و تقاضای توقیف اموال، جلب یا حبس زوج (تا سقف ۱۱۰ سکه) را مطرح کند.

مزایای اجرای مهریه از طریق دادگاه

• امکان جلب و حبس: در صورت عدم پرداخت مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه، دادگاه می‌تواند حکم جلب و حبس زوج را صادر کند.
• رسیدگی به اعسار: زوج می‌تواند درخواست اعسار (تقسیط مهریه) را در دادگاه مطرح کند که در صورت پذیرش، مهریه به صورت اقساط پرداخت خواهد شد.
• پوشش‌دهی گسترده‌تر: برای انواع مهریه‌ها (چه معین و چه غیرمعین) و در صورت عدم اطلاع از اموال، این روش کارایی بیشتری دارد.
• محدودیت ۱۱۰ سکه: پس از پرداخت ۱۱۰ سکه یا معادل آن، حکم جلب و حبس ساقط می‌شود و زوج می‌تواند نسبت به مازاد درخواست اعسار دهد.

معایب اجرای مهریه از طریق دادگاه

• طولانی‌تر بودن فرآیند: به دلیل مراحل دادرسی، تجدیدنظر و فرجام‌خواهی، زمان‌برتر از روش ثبتی است.
• هزینه‌های بیشتر: شامل هزینه دادرسی، حق‌الوکاله و سایر هزینه‌های مربوط به پرونده قضایی است.
• پیچیدگی بیشتر: نیاز به رعایت تشریفات قانونی و قواعد دادرسی دارد.

مقایسه سریع و جامع: ثبت در مقابل دادگاه

برای درک بهتر تفاوت‌ها و انتخاب سریع‌ترین راه، جدول زیر را با دقت بررسی کنید. این جدول به شما کمک می‌کند تا با توجه به شرایط خاص خود، بهترین مسیر را انتخاب نمایید:

ویژگی	اجرا از طریق اداره ثبت	اجرا از طریق دادگاه
سرعت فرآیند	بالا (در صورت وجود اموال مشخص)	متوسط تا پایین (به دلیل مراحل دادرسی)
امکان جلب و حبس	ندارد	دارد (تا سقف ۱۱۰ سکه)
نیاز به معرفی اموال توسط زوجه	ضروری	در ابتدای کار خیر، اما در مرحله اجرا ممکن است نیاز باشد
هزینه‌ها	نسبتاً کمتر	نسبتاً بیشتر
امکان اعسار (تقسیط)	ندارد	دارد
پیچیدگی قانونی	ساده‌تر	پیچیده‌تر
توصیه می‌شود برای	زوجه با اطلاع از اموال زوج و مهریه معین	زوجه بدون اطلاع از اموال، نیاز به جلب یا مهریه غیرمعین

ترکیب روش‌ها: استراتژی هوشمندانه برای وصول سریع مهریه

در بسیاری از موارد، بهترین و سریع‌ترین راه، استفاده ترکیبی و هوشمندانه از هر دو روش است. به این صورت که ابتدا از طریق اداره ثبت اقدام می‌شود تا در صورت وجود اموال، فوراً توقیف و مهریه وصول گردد. اگر این روش به نتیجه نرسید یا به هر دلیلی تکمیل نشد (مثلاً عدم شناسایی اموال)، همزمان یا پس از آن، از طریق دادگاه اقدام به مطالبه مهریه شود. این استراتژی، شانس وصول را افزایش داده و زمان تلف شده را به حداقل می‌رساند.

نقش وکیل متخصص در تسریع فرآیند

در هر دو مسیر ثبتی و قضایی، بهره‌مندی از خدمات وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه می‌تواند تفاوت چشمگیری در سرعت و موفقیت پرونده ایجاد کند. یک وکیل باتجربه می‌تواند:

• بهترین مسیر را پیشنهاد دهد: با بررسی دقیق شرایط شما و زوج، بهترین و سریع‌ترین راه را انتخاب کند.
• اسناد را به درستی تنظیم کند: از خطاهای احتمالی در تنظیم دادخواست یا درخواست اجراییه جلوگیری کند.
• در شناسایی اموال کمک کند: از طریق استعلامات قانونی و راه‌های دیگر، در شناسایی اموال زوج به شما یاری رساند.
• مراحل را پیگیری کند: با پیگیری مستمر، از توقف یا کندی بی‌مورد فرآیند جلوگیری نماید.
• از حقوق شما دفاع کند: در جلسات دادگاه یا در مواجهه با اداره ثبت، به بهترین شکل از حقوق شما دفاع کند.

در نهایت، انتخاب سریع ترین راه گرفتن مهریه به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها وجود اموال قابل توقیف از سوی زوج و آشنایی با قوانین و رویه‌های اداری و قضایی است. مشاوره با یک موسسه حقوقی معتبر می‌تواند گام اول و حیاتی شما در این مسیر باشد.

سوالات متداول (FAQ Schema)

در این بخش به برخی از پرتکرارترین سوالات در زمینه مطالبه مهریه پاسخ می‌دهیم:

آیا برای مطالبه مهریه حتماً باید طلاق گرفت؟

خیر، مهریه به محض وقوع عقد، قابل مطالبه است و هیچ ارتباطی به طلاق یا حتی شروع زندگی مشترک ندارد. زوجه می‌تواند در هر زمان مهریه خود را مطالبه کند.

چه زمانی اداره ثبت از پذیرش اجراییه مهریه امتناع می‌کند؟

در صورتی که مهریه عندالمطالبه نباشد (مثلاً عندالاستطاعه باشد و استطاعت زوج اثبات نشده باشد) یا در عقدنامه شروط خاصی برای پرداخت مهریه ذکر شده باشد که هنوز محقق نشده‌اند، اداره ثبت ممکن است از پذیرش اجراییه امتناع کند. همچنین اگر زوج قبلاً مهریه را پرداخت کرده باشد و مستنداتی ارائه دهد.

چگونه می‌توانم از اموال همسرم مطلع شوم؟

شما می‌توانید با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک، بانک مرکزی، اداره راهور (برای خودرو) و سایر مراجع، نسبت به استعلام دارایی‌های همسر خود اقدام کنید. همچنین وکیل شما می‌تواند از طریق مراجع قضایی، تقاضای استعلام از نهادهای مربوطه را داشته باشد. مقالات بیشتر ما در بلاگ وکیل آنلاین در این زمینه می‌توانند راهگشا باشند.

اگر زوج هیچ مالی نداشته باشد، آیا می‌توان مهریه را گرفت؟

در صورتی که زوج هیچ مالی به نام خود نداشته باشد و توانایی پرداخت نیز نداشته باشد (متقاضی اعسار)، در روش دادگاه می‌تواند مهریه را تقسیط کند. اما اگر بتوان اثبات کرد که زوج به منظور فرار از پرداخت مهریه اموال خود را به نام دیگری کرده است، می‌توان از طریق دعوای اعسار از پرداخت مهریه و ابطال صوری بودن معاملات، اقدام به توقیف اموال کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی می‌توانید با کارشناسان ما در موسسه حقوقی وکیل آنلاین تماس بگیرید:

📞 09199353470

📞 09359121900

📍 آدرس: اتوبان باقری، فرجام غربی، بعد از عبادی، ساختمان کهکشان، پلاک 401، واحد 8، طبقه دوم (جلسه حضوری فقط با هماهنگی قبلی)

تماس با ما | درباره ما